Trước đây Bắc Trung bộ từng thử nghiệm trồng bông xen lạc nhưng không thành công do sâu bệnh nhiều, năng suất thấp. Các nhà khoa học đang kỳ vọng với giống bông lai kháng sâu, năng suất cao sẽ là bước đột phá cho sự thử nghiệm “bông xen lạc” lần này... Ông Từ Kim, Trưởng phòng kỹ thuật (Sở NN-PTNT Nghệ An): “Diện tích lạc ở Nghệ An rất lớn. Nhưng đưa cây bông vào trồng xen lạc phải theo công thức luân canh như thế nào cho đúng là một vấn đề khó. Lý do: Lạc thu hoạch xong 1 tháng rưỡi sau mới thu hoạch bông là quá dài, làm ảnh hưởng đến thời vụ vụ hè thu và vụ đông nên hiệu quả kinh tế liệu có thuyết phục được người dân hay không. Bởi vậy, theo ông Kim, nếu mô hình thành công cũng chỉ nên trồng ở những vùng nhất định chứ không thể áp dụng ra đại trà cho cả vùng lạc hàng chục nghìn ha của tỉnh”. Vụ xuân – hè 2006, Viện KHKTNN Bắc Trung bộ phối hợp với Viện Nghiên cứu & Phát triển cây bông tiến hành đưa 5 giống bông lai kháng sâu (VN15, VN04-3, VN04-4, KN04-4 và VN01-2) vào làm thí điểm mô hình trồng xen lạc tại Nghệ An. Đây là những mô hình thử nghiệm để làm cơ sở đánh giá tính thích ứng của các loại cây bông lai trên trong điều kiện khí hậu, thời tiết bất thuận tại các tỉnh Thanh-Nghệ-Tĩnh đồng thời xác định tình chống chịu sâu bệnh cũng như các chỉ tiêu về năng suất và hiệu quả kinh tế của mô hình so với việc trồng các cây khác trên địa bàn. Kỳ vọng của các nhà khoa học và nếu mô hình thành công và đạt các mục tiêu đề ra thì đây là cơ hội để mở rộng diện tích bông xen lạc cho khu vực Bắc Trung bộ lên hàng chục nghìn ha trong tương lai. Bông được gieo vào ngày 9/2/2006, mọc ngày 18/2/2006. Hiện nay cây bông đã được trên 100 ngày tuổi nhưng mới trong giai đoạn sinh trưởng sinh thực nên các chỉ tiêu cấu thành năng suất và năng suất thực thu chưa có số liệu chính thức. Năng suất bông mà nhóm nghiên cứu đưa ra là 17 tạ/ha chỉ là con số ước tính. Theo thạc sỹ Phan Trung Kiên, trưởng nhóm nghiên cứu thì các giống bông lai đều sinh trưởng tốt thể hiện khả năng thích nghi tương đối tốt với vùng đất cát Nghệ An. Nhất là giống bông VN04-4 có triển vọng cho năng suất cao nhất. Năng suất lạc trên mô hình này đạt từ 15,36 đến 16,67 tạ/ha và được thêm gần 22 tạ bông/ha, hiệu quả kinh tế tăng 72,3% so với gieo lạc thuần. Qua mô hình, tổ nghiên cứu kết luận: Cây bông lai kháng sau hoàn toàn có thể sinh trưởng và phát triển tốt và cho hiệu quả kinh tế cao ở các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An. Những yếu tố hạn chế về thời tiết như rét đầu vụ, hạn hán, úng lụt cuối vụ có thể khắc phục được. Việc phát triển cây bông trong vụ xuân-hè trong cơ cấu xen canh với cây lạc là hoàn toàn phù hợp với điều kiện kinh tế vùng Thanh-Nghệ-Tĩnh. Tiềm năng mở rộng diện tích bông xen canh lạc là rất lớn... Tiến sỹ Lê Quang Tuyến, Viện trưởng Viện Nghiên cứu & Phát triển cây bông cho biết: Nhu cầu nguyên liệu bông cho ngành dệt may Việt Nam mỗi năm khoảng 150.000 tấn, thế nhưng nhiều năm nay nguyên liệu trong nước chỉ đạt 10%. Vì vậy việc đưa cây bông vào SX tại Bắc Trung bộ, nơi có tiềm năng đất đai lớn là yếu tố rất quan trọng. Nhưng muốn thành công phải lưu ý bài học thực tiễn sau: Trước năm 2001, chúng tôi đã đưa cây bông vào tỉnh Thanh Hóa và vùng bắc Diễn Châu, sau vì hiệu quả thấp do sâu bệnh và thời gian sinh trưởng quá dài của cây bông khiến bà con phải nhổ bỏ để trồng cây khác cho kịp thời vụ nên cuối cùng phải dừng lại. Việc quay lại trồng bông tại khu vực Bắc Trung bộ chắc chắn sẽ phải đối mặt với mấy cái khó khăn sau đây: Đầu vụ bông (tháng 1,2 và 3) gặp lạnh nên hạt bông khó nảy mầm, đến tháng 5 khi cây bông ra hoa kết trái lại gặp gió Lào, cuối vụ thu hoạch lại gặp úng do mưa bão nên vấn đề thời vụ phải được quan tâm hàng đầu để né tránh các vấn đề trên. Việc đưa cây bông trồng xen vào lạc, trước hết sẽ ảnh hưởng đến năng suất lạc đồng thời cũng gây khó khăn cho bà con nông dân vì phải thay đổi tập quán canh tác. Vì vậy mô hình phải thuyết phục mới được nông dân chấp nhận.