Quản lý cỏ dại trên ruộng khoai lang (09/06/2006)
Hàng năm cây khoai lang ở huyện Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long chiếm diện tích khoảng 3.000-3.500 ha và sản lượng củ 100-120.000 tấn/ha đã góp phần đáp ứng nhu cầu thực phẩm cho người dân trong tỉnh cũng như khu vực. Diện tích canh tác cây khoai lang ở Vĩnh Long ngày càng được mở rộng, bởi lẽ đây là loại trái cây có vai trò cải tạo đất tốt, được luân canh với cây lúa. Khoai lang tương đối dễ trồng mà hiệu quả kinh tế lại cao (gấp 4-5 lần trồng lúa). Thế nhưng, cây khoai lang cũng rất nhạy cảm với dịch hại, mà một trong những đối tượng khá quan trọng ở đầu vụ đó là cỏ dại. Vì là cây trồng cạn, nên cỏ dại trên ruộng khoai thường xuất hiện rất sớm và gồm rất nhiều loài, trong đó có đủ cả nhóm cỏ lá rộng, lá hẹp nhưng quan trọng nhất là các loài thuộc nhóm chác lác và hòa bản, chúng cạnh tranh dinh dưỡng, nước, ánh sáng. Ngoài ra, cỏ dại còn là nơi trú ẩn của các đối tượng dịch hại quan trọng. Các biện pháp áp dụng một cách liên hoàn bao gồm:
- Luân canh với cây lúa: Đây là giải pháp giúp hạn chế cỏ dại hiệu quả nhất, vì trong điều kiện ngập nước, một số hạt cỏ dại, gốc cỏ bị thối, giảm nguy cơ phát triển trong vụ sau.
- Vệ sinh đồng ruộng kết hợp cày ải phơi đất để diệt gốc cỏ, vùi hạt cỏ từ vụ trước.
- Dọn sạch cỏ dại ở các đường dẫn nước tưới: Trên các rãnh nước, ven bờ kênh, mương thoát nước cỏ dại phát triển rất mạnh, hạt cỏ rụng xuống nước theo dòng phát tán đi ra xung quanh. Diệt nguồn cỏ dại trên các đường dẫn nước chính là ngăn ngừa sự lây lan của các loài cỏ dại trên đồng.
- Tránh tưới thừa nước cho cây: Để hạn chế lượng nước tưới thừa không cần thiết, nông dân thường dùng thùng vòi và tháo bỏ búp sen, tưới gọn vào gốc dây khoai mục đích hạn chế việc cung cấp ẩm độ tạo điều kiện cho cỏ dại phát triển.
- Nhổ cỏ bằng tay: Biện pháp nhổ cỏ bằng tay cũng được tiến hành trong suốt vụ, đối với cỏ gốc to hay cỏ mọc lẫn vào giữa các dây khoai đang bò. Tuy nhiên, cách làm này không mang lại hiệu quả kinh tế vì mất rất nhiều công sức và đôi khi làm đứt rễ củ.
- Dùng thuốc hóa học: Được áp dụng phổ biến và mang lại hiệu quả cao về mặt kinh tế lẫn kỹ thuật. Có thể chia làm 2 giai đoạn:
Diệt cỏ trước khi làm đất: Có thể phun các thuốc trừ cỏ không chọn lọc có tính lưu dẫn như: Glyphosan để diệt sạch gốc cỏ của vụ trước, sau đó tiến hành làm đất. Lưu ý nên cách ly từ khi phun đến khi bắt dòng đặt dây 10-15 ngày.
Diệt cỏ sau khi trồng: Từ khi trồng đến 60 ngày, giai đoạn này thân lá còn thưa nên cỏ dại rất dễ phát triển nhất là khi trời có mưa hay được tưới nước đầy đủ. Để diệt cỏ ở giai đoạn này, theo kinh nghiệm của một số bà con ở đây thường sử dụng thuốc cho hiệu quả cao là Gramoxone. Cách sử dụng như sau:
Sau khi trồng độ 1 tháng là phun lần thứ nhất, khi phun tránh phun trực tiếp lên lá khoai. Tuy nhiên, trong quá trình phun thuốc cũng sẽ có một phần thuốc tạt lên dây, lá gây cháy xém hoặc hơi ngả vàng, nhưng khoai sẽ phục hồi rất nhanh do khả năng ra lá rất nhanh ở khoai trong giai đoạn đầu.
Đến khi trồng độ 2 tháng là phun lần 2, theo bà con nông dân cho biết khi phun thuốc lúc này có 2 tác dụng: thứ nhất là diệt cỏ, thứ hai là góp phần ức chế sự phát triển mạnh ở thân, lá khoai giúp dây xuống củ và phát triển củ tốt hơn, công việc này rất có ý nghĩa trong mùa mưa hay khi lượng nước tưới bị dư thừa. Phun thuốc ở giai đoạn này hoàn toàn không gây chết dây hay hại củ nếu sử dụng đúng liều khuyến cáo và tránh phun trực tiếp vào gốc, chỉ phun ở các lối đi hay rãnh khoai. Hiện tượng cháy xém lá giai đoạn này cũng hoàn toàn vô hại, cây sẽ phục hồi hết sức nhanh chóng. Sau 60 ngày trở đi thân lá khoai trở nên rậm rạp cỏ dại không còn là đối tượng quan trọng nữa. Một lưu ý của nông dân trong thời kỳ này là tuyệt đối không được dùng thuốc trừ cỏ có tính nội hấp, vì sẽ gây hại cho quá trình hình thành cũng như phát triển củ của khoai ở giai đoạn sau.