Phân Đầu Trâu Agrotain+TE là loại phân mới, được sản xuất trên cơ sở tiến bộ kỹ thuật của việc ứng dụng chất Agrotain áo cho phân Ure, kỹ thuật này đã làm tăng hiệu quả sử dụng của phân đạm lên 25-30% và năng suất của nhiều loại cây trồng cũng đều được cải thiện rõ rệt. Nay phân NPK Đầu Trâu đã được Agrotain hóa cũng nhằm làm tăng hiệu quả sử dụng phân bón cho các loại cây trồng. Mục tiêu của Công ty phân bón Bình Điền đặt ra là cố gắng nâng cao chất lượng hạt phân để có thể rút bớt lượng bón mà vẫn nâng cao được năng suất, chất lượng cho hạt lúa, giúp bà con giảm được chi phí về tiền phân, công mang vác, vận chuyển và cả công bón, đồng thời góp phần làm giảm mức độ phú dưỡng nguồn nước, dẫn đến làm giảm ô nhiễm môi trường. Liệu những mục tiêu đó có đạt được thông qua sử dụng phân Đầu Trâu Agrotain+TE không? Bón phân Agrotain có thực sự mang lại hiệu quả cao hơn so với các loại phân đơn hay phân NPK của các đơn vị khác không? Câu hỏi này cần được thực nghiệm trong sản xuất thì trả lời mới có cơ sở. Vì vậy, bài này trình bày những kết quả mà nông dân ở 6 địa bàn thuộc 5 tỉnh đã tiến hành khảo nghiệm, trình diễn phân Agrotain+TE đối với lúa để bà con nhận biết, tự suy nghĩ, đánh giá, làm cơ sở cho việc quyết định đầu tư hợp lý nhất trên đồng ruộng của từng địa phương cụ thể.

1/Kết quả trình diễn ở Huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình:

Việc trình diễn bón phân Agrotain+TE được bà con thực hiện ở 2 HTX: HTX Kiến Trung và HTX Tân Khẩn, xã Kim Mỹ. Ở HTX Kiến Trung sử dụng giống D.Ưu 527, còn ở HTX Tân Khẩn sử dụng giống Đại Dương số 1. Ở nền phân trình diễn bà con bón 11kg phân Agrotain+TE, 2kg phân Ure 46A+ và 2kg phân Đầu Trâu L2 cho 1 sào Bắc bộ (360m²), số phân này tương đương với 111kg N nguyên chất, 63kg P₂0₅ và 40kg K₂0/ha. Còn ở nền phân thâm canh, bà con đã dùng 20kg super lân, 12kg Ure và 5kg phân kali/sào Bắc Bộ. Số phân này tương đương với 153kg N, 100 kg P₂0₅ và 83kg K₂0/ha. Chỉ dựa vào lượng phân bón thì nền phân của bà con sử dụng để làm đối chứng đã bón cao hơn nền phân trình diễn là 95kg Ure (2 bao phân), 158kg super lân (3 bao) và 69kg phân kali. Lượng phân bón cao hơn này vừa đủ bón cho 1ha lúa mùa cao cây hay 1ha cây lạc. Nhưng năng suất thu hoạch được trên giống D.Ưu 527 thì ở nền bón phân Đầu Trâu thu được 72 tạ, còn nền đối chứng thu được 69 tạ, kém hơn ruộng trình diễn là 650kg thóc (9%). Còn trên giống Đại dương số 1, ở nền bón phân Đầu Trâu năng suất thu được là 69 tạ, nhưng ở nền đối chứng chỉ thu được 62,6 tạ, kém hơn nền phân của Đầu Trâu là 640kg/ha (10,2%). Tính hiệu quả kinh tế, lãi ròng thu được ở nền bón phân Đầu Trâu cao hơn đối chứng là 3.042.000 đ/ha. Nghĩa là bón phân Đầu Trâu giảm được lượng phân đáng kể nhưng năng suất vẫn cao hơn đối chứng và lãi thu được cũng cao hơn đối chứng.

2/Trường hợp ở HTX Nghĩa Thái, Nghĩa Hưng, Nam Định:

Tại đây bà con cũng sử dụng 2 giống lúa khác nhau để làm ruộng trình diễn, đó là giống D.ưu 527 và giống BT7. Mỗi giống cũng được chia ra 2 phần, một phần bón phân Đầu Trâu còn phần khác bón phân theo mức thâm canh của bà con để làm đối chứng. Ở lô bón phân Đầu Trâu sử dụng 300kg phân chuồng, 10kg Agrotain, 2kg Ure 46A+ và 4kg phân L-2 cho 1 sào Bắc Bộ, số phân này tương đương với 111kg N+ 67kg P₂0₅ và 46kg K₂0/ha. Còn ở ruộng đối chứng bà con cũng dùng 300kg phân chuồng với 25kg phân NPK 5-10-3, 10kg Ure và 4kg kali/sào. Số phân này tương đương với 156kg N+78kg P₂0₅+ 80kg K₂0/ha. Tính ra ở ruộng đối chứng bà con đã bón nhiều hơn ruộng trình diễn phân Đầu Trâu 98kg phân Ure, 61kg Super lân và 57kg phân Kali. Lượng phân này cũng gần đủ để bón cho 1 ha lạc. Khi thu hoạch thì ruộng bón phân Đầu Trâu đạt được 75 tạ/ha, cao hơn lô đối chứng là 787,5 kg/ha (10,3%). Đối với giống BT7, năng suất ruộng bón phân Đầu Trâu cao hơn ruộng đối chứng là 670kg/ha (12%). Lãi ròng thu được cao hơn đối chứng là 3.560.000 đ/ha.

3/Trường hợp ở thôn Thượng, HTX Minh Tân, Vụ Bản:

Bà con sử dụng giống KD18 để làm ruộng trình diễn. Ở nền phân bón phân Đầu Trâu, bà con bón 10kg Agrotain+TE và 4kg phân L-2 /sào bắc Bộ, lượng phân này tương đương với 86kg N+ 60kg P₂0₅ và 47kg K₂0/ha. Còn ở nền phân đối chứng bón 25kg NPK 5-10-3, 5kg phân Ure và 3kg phân kali. Lượng phân này tương đương với 99kg N+70kg P₂0₅ và 72kg K₂0/ha. So với 2 điểm trình diễn ở Kim Sơn và Nghĩa Hưng thì bà con nông dân ở Vụ Bản đã bón lượng phân thấp hơn, lượng phân này nằm trong phạm vi khuyến cáo của Bộ NN&PTNT. Tuy nhiên so với mức bón phân Đầu Trâu thì vẫn còn cao hơn 22kg Ure và 40kg phân kali. Mặc dầu vậy, khi tính toán năng suất và hiệu quả kinh tế thì ruộng bón phân Đầu Trâu vẫn cao hơn ruộng đối chứng 280kg thóc/ha (4,7%). Nhưng lãi ròng hơn kém thì không đáng kể.

4/Trường hợp trình diễn ở Ninh Giang, Hải Dương:

10 hộ nông dân Xã Hiệp lực đã sử dụng giống lúa VS1 để làm ruộng trình diễn. Ở lô bón phân Đầu Trâu, sử dụng 10kg phân Agrotain và 4kg phân L-2/sào. Lượng phân này tương đương với 83kg N + 60kg P₂0₅ và 46kg K₂0/ha. Còn ở lô đối chứng bón 20kg phân NPK 5-10-3, 6kg Ure và 3kg kali/sào. Lượng phân này tương đương với 104kg N + 55kg P₂0₅ và 66kg K₂0/ha. Kết quả năng suất ruộng bón phân Đầu Trâu thu được 61 tạ/ha, còn ruộng đối chứng thu được 54 tạ, thấp hơn ruộng trình diễn là 668kg thóc/ha, do đó ruộng bón phân Đầu Trâu có lãi ròng cao hơn đối chứng là 3.308200 đ/ha.

5/Trường hợp trình diễn ở Tiên Lãng, Hải Phòng:

Ruộng trình diễn tại thôn Ngọc Khánh, xã Tiên Minh cũng thực hiện với 2 giống lúa: BTE-1 và AXZE, mỗi giống cũng đều được so sánh với ruộng đối chứng. Nền phân Đầu Trâu được bón 10,5kg Agrotain, 4kg phân L-2/sào. Lượng phân này tương đương với 89kgN + 62kg P₂0₅ và 48kg K₂0/ha. Ở nền đối chứng được bón 20kg NPK5-10-3, 5kg Ure và 5kg Kali/sào, tương đương với 92kg N+56kg P₂0₅ và 100kg K₂0/ha. Với lượng phân này thì N và lân không chênh lệch nhau nhiều so với nền phân Đầu Trâu, nhưng riêng Kali thì nhiều hơn 87kg phân Kali. Kết quả cho thấy trên giống BTE-1, bón phân Đầu Trâu Agrotain có năng suất 76 tạ/ha, nền đối chứng thu được 63 tạ/ha thấp hơn nền phân Đầu Trâu là 13 tạ/ha.(20,6%). Trên ruộng trồng giống AXZE, nền phân Đầu Trâu có năng suất đạt được 71,5 tạ/ha, còn trên nền phân đối chứng chỉ thu được 64 tạ, thấp hơn nền phân Đầu Trâu là 750kg/ha (11,7%). Tính toán hiệu quả kinh tế thì lãi ròng thu được trên nền bón phân Đầu Trâu Agrotain cao hơn đối chứng là 5.909.700 đ/ha.

Từ kết quả trình diễn bón phân Đầu Trâu Agrotain+TE cho lúa do công ty Thái Sơn phối hợp với các Trung tâm khuyến nông ở tại 5 điểm thuộc 4 tỉnh trong vụ ĐX năm 2010 chứng tỏ rằng bà con nông dân ở cả 5 điểm trình diễn dù có dùng phân NPK 5-10-3 để bón phối hợp với phân Ure và kali, nhưng lượng phân nguyên chất đều đã bón ở mức cao và luôn luôn cao hơn mức phân Đầu Trâu đã bón, đặc biệt là ở Kim Sơn, Ninh Bình và Nghĩa Hưng, Nam Định. Lượng phân nói chung và đặc biệt là lượng N ở 2 điểm này đã bón lên đến 150-155 kg/ha. Khi sử dụng phân Đầu Trâu có lẽ chưa thật tin tưởng nên để yên tâm bà con đã bón thêm 2kg Ure 46A⁺ cho mỗi sào Bắc bộ. Nhưng việc bón thêm 2kg phân Ure này thực sự đã lãng phí và tăng thêm chi phí đầu tư. Ba điểm còn lại bà con đã bón phân gần với mức khuyến cáo. Tuy vậy vẫn còn cao hơn nền phân Đầu Trâu đã bón. Và cả 3 điểm này dù không bón thêm 2kg Ure thì năng suất lúa của nền bón phân Đầu Trâu vẫn cao hơn rất nhiều so với nền phân đối chứng của nông dân, đặc biệt là ở Tiên Lãng, Hải phòng. Vậy có thể kết luận là phân Đầu Trâu Agrotain+TE được coi là loại phân đa năng, bón trên đất nào, với giống lúa nào cũng đều góp phần cho năng suất cao và hoàn toàn có thể thay loại phân chuyên dùng loại L-1 cho lúa, nếu như ở địa phương của bà con không có phân Đầu Trâu L-1. Bón phân Đầu Trâu cho lúa chỉ cần khống chế mức N dao động từ 80-90kg N/ha là thích hợp. Trong 5 trường hợp trên là bón 10kg Agrotain+TE phối hợp với 2-4kg Phân L-2/sào Bắc bộ hay 270-280kg Agrotain + 55-110kg phân L-2/ha là sẽ mang lại năng suất và hiệu quả kinh tế cao hơn cả về lượng và loại phân mà bà con đã sử dụng. Vậy bón phân Đầu Trâu cho lúa vừa tiết kiệm phân, vừa tăng năng suất và hiệu quả kinh tế, tăng chất lượng nông sản và góp phần bảo vệ được môi trường bền vững. Đó là điều chắc chắn.