Dù trễ đến 3 tuần nhưng cuối cùng mùa mưa năm nay cũng đến với Nam bộ. Với cùng đất 2 mùa mưa nắng, mùa mưa là bắt đầu năm mới của cây cối và miệt vườn cũng tất bật với bao công việc để có thể hy vọng vào một mùa bội thu năm sau.

DIỄN BIẾN MÙA MƯA NAM BỘ

Thông thường màu mưa Nam bộ kéo dài 6 tháng, bắt đầu vào đầu tháng 5 đến hết tháng 10. Lượng mưa phân bổ không đều, thấp nhất là tháng 5 (từ 160-200 mm) tăng dần đến giữa tháng 8 thì giảm lại nhường chỗ cho hạn bà chằn sau đó mưa mạnh và nhiều hơn đạt đỉnh cao vào tháng 9 (từ 280-360 mm), đến tháng 11 lượng mưa chỉ bằng hoặc ít hơn tháng 5 và chuyển dần sang mùa khô.

Mưa tháng 5, tháng 6 vửa đủ thỏa cơn khát qua mấy tháng mùa khô nhưng cũng không đến nỗi quá nhiều để gây nên ngập úng, và đây là thời gian tốt nhất để bắt đầu trồng mới, cải tạo, bồi bổ chăm sóc vườn cây trái như bón phân, tỉa cành.

RẤT CẦN BÓN VÔI

Theo PGS.TS Nguyễn Bảo Vệ (ĐH Cần Thơ): “Đây là thời điểm sinh trưởng và phát triển mạnh của hầu hết các loại cây nên cây cần nhiều dinh dưỡng nhưng lúc này chỉ nên bón phân vô cơ mà không nên bón hữu cơ, vì bón phân hữu cơ, nhất là hữu cơ chưa hoai mục, thì sẽ xảy ra quá trình phân hủy hữu cơ của vi sinh vật. Sự phân hủy này sẽ tiêu hao không khí trong đất và dễ làm cho rễ cây thiếu không khí. Việc bón phân vô cơ tùy theo từng giai đoạn của cây, nếu cây đang mang trái thì cần nhiều đạm và kali, nếu thúc ra đọt thì cần nhiều đạm và lân. Hiện nay, trên thị trường nhiều công ty đã sản xuất nhiều chủng loại phân bón chuyên dùng cho cây ăn trái nên bón theo khuyến cáo của nhà sản xuất ghi trên bao bì. Với những vườn điều khiển cho cây ra trái nghịch vụ thì cần ngay các công việc hãm tỉa. Việc bón phân vào mùa mưa cần chống lại sự rửa trôi bằng cách xới xáo nhẹ vườn trước lúc bón. Rất cần thiết bón thêm 500 kg vôi cho mỗi ha vì ngoài tác dụng giải phóng các dinh dưỡng bị keo đất giữ chặt, hoá giải các độc tố trong đất còn có ý nghĩa cung cấp Canxi trực tiếp cho cây, chất lượng trái ngon hơn.

Vào cuối tháng 8, đầu tháng 9 thường có mưa lớn, mưa nhiều và nước trên sông Tiền, sông Hậu cũng lên cao nên phải chuẩn bị cho việc chống úng. Phải đảm bảo mực nước ở mương phải thấp hơn mặt liếp 0,6 m. Khi mưa liên tục cần thiết phải đào rãnh phụ sâu 40 cm để dẫn nước mưa thoát nhanh từ liếp ra mương. Phải gia cố bở bao, sên vét mương, chuẩn bị máy bơm để sẵn sàng chống úng. Vào mùa mưa, cỏ là những bơm sinh học làm tầng đất sâu mau khô ráo. Do đó, không nên diệt mà chỉ cắt thấp bớt.

BỔ SUNG VI LƯỢNG

Đây cũng là thời điểm cần bổ sung vi luợng cho những vườn cây đã lâu năm. Với các nguyên tố dinh dưỡng đại lượng NPK thì chuẩn đoán dựa vào lá già, còn với vi lượng thì việc chuẩn đoán dựa vào lá non. Khi thiếu vi lượng, lá non của cây có những triệu chứng điển hình như sau:

- Thiếu kẽm (Zn): Cây có biểu hiện đặc trưng là thịt lá ngả sang màu vàng, còn gân lá vẫn xanh (tương tự bệnh vàng lá gân xanh Greening trên cây có múi), lá nhỏ hơn, nhọn hơn, các đốt lá ngắn lại nên các lá mọc xoắn tít với nhau.

- Thiếu Măng gan (Mn): Lá cũng vàng và gân lá cũng xanh gần giống với biểu hiện thiếu kẽm. Nhưng có sự khác biệt rõ nhất là thiếu Mn sẽ không làm cho lá nhỏ, nhọn lại và các đốt cũng không bị ngắn lại.

- Thiếu Sắt (Fe): Lá non mất diệp lục tố không còn màu xanh.

- Thiếu Đồng (Cu): Lá non biến dạng, lá dài ra.

- Thiếu Bo (Bo): Trên các lá non không biểu hiện triệu chứng nhưng sẽ làm cho trái cây vàng sớm, thỉnh thoảng xuất hiện trái dạng đá.

Khắc phục hiện tượng thiếu vi lượng rất dễ bằng cách sử dụng các muối sun phát của chúng như là ZnSO₄, CuSO₄, MnSO₄, FeSO₄. Những hóa chất này đều có bán ngoài thị trường với giá rất rẻ, có thể hòa với nước để phun lên lá với liều lượng 2gr/lít (32 gram/bình 16 lít). Tuy nhiên lượng khuyến cáo đấy chỉ có tính tham khảo. Để chắc ăn không bị phun nhiều quá gây cháy lá hoặc ít quá không áp phê thì nhà vườn phải tự tay thử với liều lượng tăng dần và quan sát phản ứng cây sau 3 ngày.

RỬA CÂY

Theo TS Nguyễn Văn Hòa, PVT Viện CAQ Miền Nam, mùa mưa đến sẽ làm giảm sâu hại nhưng gia tăng bệnh hại trên cây nhất là các bệnh do nấm như thán thư, thối trái, thối rễ. Nếu vườn thâm canh thì sau mỗi cơn mưa phải dùng nước tưới phun để rửa cây, nếu cây đã lớn thì có thể trèo lên cây, hoặc ngoắc vào sào để rung để làm sạch nước mưa. Theo TS Hòa, môi trường nước mưa rất thích hợp cho nấm thán thư và nấm thối trái phát triển mạnh. Bào tử của những nấm này cũng thường bám vào trên mặt lá, cành, bởi vậy việc phun tưới nước hoặc rung cây để rửa nước mưa vừa có tác dụng loại bỏ môi trường thích hợp của nấm vừa làm cho bào tử theo nước xuống đất. Đây là việc làm đơn giản nhưng hiệu quả để hạn chế nấm bệnh.

Để chống lại các bệnh trên chồi non cần tỉa cành thông thoáng, phun thuốc gốc đồng (hoặc đồng đỏ), nếu có điều kiện nên bao trái. Nấm bệnh chủ yếu tấn công ở các chồi lá non nên việc thúc lá nhanh thành thục cũng là biện pháp làm hạn chế nấm bệnh. Theo kinh nghiệm của bà con nông dân Úc thì việc phun urea 2% lên tán lá non sẽ đẩy nhanh tiến trình thành thục. Ở Việt Nam chưa thấy ai áp dụng phương pháp này nên nhà vườn có thể pha urê 1% - 2% phun trên diện tích nhỏ để thí nghiệm tìm ra tỷ lệ thích hợp trước lúc phun đại trà.

Để hạn chế các bệnh nấm rễ thì có thể tưới thuốc vào đất (trước lúc tưới cần xới xáo) kết hợp với rải vôi, quét vôi lên thân cây.

CÁC SẢN PHẨM ĐẦU TRÂU CHUYÊN DÙNG CHO CÂY ĂN TRÁI

Tên sản phẩm	Hàm lượng	Công dụng
Đầu Trâu AT1	NPK: 18-12-8 +TE	Giúp phát triển cành và đọt mới. Bón sau thu hoạch
Đầu Trâu AT2	NPK: 7-17-12	Giúp hình thành mầm hoa, đậu trái nhiều, tập trung. Bón thúc ra hoa
Đầu Trâu AT3	NPK: 14-10-17 +TE	Nuôi trái, hạn chế rụng trái, đảm bảo năng suất cao, chất lượng trái ngon, mẫu ã đẹp. Bón sau khi đậu trái
Đầu Trâu lớn trái	NPK: 12-7-17 +TE +Penac P	Tăng sức đề kháng, hạn chế rụng trái, thúc trái lớn. Bón sau khi đậu trái
Đầu Trâu NPK: 20-20-15	NPK: 20-20-15 +TE (kali dạng 2SO4)	Sử dụng cho vườn cây nhạy cảm với CL (sầu riêng...)
Đầu Trâu NPK Agrotain	NPK: 20-20-15 +Agrotain	Chống thất thoát đạm: Bón cho KTCB, sau thu hoạch