Các diễn giả:

PGS.TS TRẦN VĂN HAI, Trưởng bộ môn BVTV, Khoa Nông nghiệp và Sinh học Ứng dụng, Trường Đại học Cần Thơ.

TS CHU VĂN HÁCH, Trưởng bộ môn Phân bón và kỹ thuật canh tác, Viện Nghiên cứu Lúa ĐBSCL

KS PHAN VĂN TÂM, P.trưởng phòng marketing, Cty Phân bón Bình Điền

Đến nay ĐBSCL đã xuống giống được hơn 700.000 ha lúa HT, trong tổng diện tích 1,5 triệu ha. Thông thường, sản xuất lúa vụ hè có giá thành sản xuất không thuận tiện, nắng nóng hạn hán ở đầu vụ, mưa nhiều lụt lội ở cuối vụ, chi phí sản xuất cao hơn do phải sử dụng nhiều vật tư hơn và năng suất lại không cao bằng. Trong điều kiện khắc nghiệt của vụ lúa HT năm nay, mực nước trên sông Tiền và Hậu được ghi nhận là thấp nhất trong hàng chục năm qua khiến cho mặn xâm nhập sâu hơn vào nội đồng; Nhiệt độ cũng cao hơn trung bình nhiều năm 1-2 độ C khiến cho việc xuống giống khó khăn, nhiều cỏ dại, đất bị xì phèn và hiệu lực phân bón giảm xuống, thất thoát phân đạm tăng cao.

Điều kiện bất lợi trên cũng sẽ tạo điều kiện cho các đối tượng dịch hại trên lúa phát triển mạnh hơn, đầu vụ phải cảnh giác với sâu keo, bù lạch, giữa vụ phải chú ý rầy nâu, nhện gié, cuối vụ cần coi chừng bệnh lem lép hạt. Nắng nóng cũng sẽ gia tăng bệnh đốm vằn, cháy lá.

            Ruộng lúa thiếu nước thì có nên chia phân ra bón nhiều lần để tăng hiệu quả sử dụng phân bón không?

            Trả lời: Cây lúa có 3 thời điểm cần phân bón nhất, một là giai đoạn đầu từ 7-10 ngày sau sả cần nhiều dinh dưỡng để phát triển bộ rễ, giai đoạn này cần tới 60% lân và 20-30% đạm, 20% kali; hai là giai đoạn đâm chồi 18-20 ngày sau sạ cần nhiều dinh dưỡng để đẻ nhánh, giai đoạn này cây cần 40% lượng đạm, 40% lượng lân còn lại; ba là giai đoạn làm đòng 40-45 ngày sau sạ, cần nhiều dinh dưỡng để rước dòng, nuôi hạt; giai đoạn này cây cần 30% đạm và lượng kali còn lại. Khác với cây lâu năm, thời gian ở mỗi giai đoạn này rất ngắn nên không thể chia phân bón ra làm nhiều lần vì như vậy lúa sẽ đẻ lai rai, nhiều chồi vô hiệu... nên hiệu quả sẽ kém

            Trong điều kiện nắng nóng như hiện nay thì 2 con đường thất thoát đạm là bốc hơi và tràn theo nước thì con đường thất thoát nào lớn hơn?

            Trả lời: Trong điều kiện bình thường, hiệu quả sử dụng phân đạm chỉ vào khoảng 40-45%. Trong điều kiện nắng nóng thì hiệu quả giảm xuống chỉ còn 30-35%. Nắng nóng hay mát mẻ thì còn đường thất thoát đạm do bay hơi NH3 là chủ yếu. Trong điều kiện nắng nóng thì việc sử dụng phân đạm có Agrotain như Đạm hạt vàng 46 A+, NPK Agrotain +TE thì càng có hiệu quả vì chúng hạn chế việc thất thoát đạm qua bay hơi.

            Trong điều kiện nắng hạn thì việc quản lý rầy nâu, đạo ôn được tiến hành thế nào?

            Trả lời: Rầy nâu sẽ phát triển mạnh hơn trong điều kiện nắng nóng, thiếu nước, mưa nắng xen kẽ. Với vụ HT, nhất là cuối vụ mưa nhiều thì bệnh đạo ôn cũng sẽ phát triển, tuy nhiên mức độ sẽ không bằng ĐX vì nấm đạo ôn chỉ phát triển mạnh trong nền nhiệt độ thấp có độ ẩm cao. Ngoài việc giữ nước ở mức vừa phải, cần quan sát thiên dịch, nếu mật độ thiên dịch nhiều thì chẳng cần phun thuốc. Cần áp dụng quản lý tổng hợp bao gồm chọn giống, chọn thời điểm gieo sạ phù hợp với con nước và né rầy; sạ thưa theo hàng, bón phân cân đối, sử dụng thuốc BVTV theo nguyên tắc 4 đúng.

            Đất gò thiếu nước, lúa 4 ngày tuổi có sử dụng được NPK không? Bón trước 3-4 ngày mới đưa nước vào, được không?

            Trả lời: Mầm lúa 4 ngày tuổi đang sử dụng dinh dưỡng có trong hạt lúa, chỉ sau 7 ngày khi dinh dưỡng trong hạt lúa hết cây mới cần dinh dưỡng từ đất. Vậy nên bón lúc lúa mới 4 ngày tuổi là quá sớm và không cần thiết. Hơn nữa bón sớm, bón trong điều kiện thiếu nước phân thất thoát càng lớn. Bởi vậy cần phải đợi có nước mới bón được.

            Tại sao những thẻo đất trong bóng râm thì không cần bón phân cây lúa vẫn xanh nhưng ốm yếu. Bón phân lại bị sâu bệnh. Cách khắc phục?

            Trả lời: Lúa bị bóng râm thiếu ánh nắng nên quang hợp kém, lượng vật chất tạo ra không đủ cho nhu cầu sinh trưởng và phát triển của cây. Khi bón phân thì cây sẽ phục hồi, tất nhiên không bằng với cây ngoài nắng 100%. Việc bị bệnh chủ yếu là do bón phân dư đạm, không cân đối. Lúa trong bóng râm thường bị sâu bệnh vì nơi đó gần với bờ vườn, nhiều cỏ dại và tán cây – nơi trú ẩn của những đối tượng dịch hại, nhất là sâu ăn lá. Để khắc phục khi sạ chú ý không được sạ dày, bón phân cân đối.

            Lúa 20 ngày tuổi bị bệnh đạo ôn, có nên bón phân đợt 2 không? Lúc nào thì sử dụng phân bón lá?

            Trả lời: Phân bón lá là phân bổ sung. Chúng ta chỉ bón bổ sung khi nguồn dinh dưỡng chính cung cấp từ rễ không đủ. Phải sử dụng bảng so màu lá lúa để quyết định. Tuyệt đối không được sử dụng phân bón lá khi cây đang bị bệnh vì lúc này phun phân bón lá là cung cấp dinh dưỡng, nhất là các vi lượng thêm cho vi khuẩn, nấm khiến cho chúng hoạt động mạnh hơn, gây hại nhiều hơn. Khi ruộng bị bệnh dứt khoát phải chữa trị bệnh rồi mới sử dụng phân lá để bổ sung. Ở ruộng lá 20 ngày tuổi cũng vậy, phải sử dụng thuốc đặc trị trừ bệnh đạo ôn, sau đó mới bón phân đợt 2 được.

            Trong điều kiện nắng nóng thì nên bón phân vào thời điểm nào? Bón phân NPK Agrotain +TE của Bình Điền có sử dụng bảng so màu lá lúa được không?

            Trả lời: Không nên bón phân vào buổi trưa nắng nóng mà nên bón vào lúa mát. Bón buổi sáng thì sẽ có các hạt bám dính trên lá gây cháy lá lúa. Nên bón vào buổi chiều mát từ 4-5 giờ chiều.

            Bón phân NPK Bình Điền Agrotain +TE vẫn sử dụng bảng so màu lá lúa bình thường.

             Lúa 30 ngày tuổi nhưng nắng nóng kéo dài có nên trộm Đạm hạt vàng 46 A+ với supe lân Long Thành để chống thất thoát không?

            Trả lời: Lúa 30 ngày tuổi nếu mới bón phân đợt 2 thì quá trễ, nếu bón đợt 3 thì quá sớm. Riêng với phân lân phải bón sớm mới có hiệu quả vì cây lúa sao 30 ngày tuổi nhu cầu lân không đáng kể. Tỷ lệ sử dụng phân lân chỉ trong khoảng 20-30%, số còn lại bị cố định vào đất. Tỷ lệ sử dụng kali trong khoảng 50-60%. Kali cần cho 2 giai đoạn chính là ra rễ và thụ tinh; thụ phấn. Tuy nhiên cũng không nên bón quá nhiều phân kali vì sẽ trở ngại cho quá trình hấp thu đạm.

QUI TRÌNH BÓN PHÂN ĐẦU TRÂU CHO LÚA HÈ THU

Giai đoạn bón	Loại phân	Lượng bón
Bón lót	Hạ phèn Đầu Trâu	200-300 kg/ha
Bón thúc 1 (7-10 ngày sau sạ)	NPK Agrotain +TE 01	120 kg/ha
Bón thúc 2 (18-22 ngày sau sạ)	NPK Agrotain +TE 01	120-150 kg/ha
Thúc 3 (38-42 ngày sau sạ)	NPK Agrotain +TE 02	80-100 kg/ha