Tin Trung Quốc (TQ) tăng thuế xuất khẩu
phân bón khiến các nhà sản xuất nông nghiệp đang rất lo lắng, nhất là
khi đang diễn ra vụ gieo trồng mùa xuân. Trên thị trường thế giới, giá
phân hoá học gần đây liên tục tăng mạnh, càng làm gia tăng chi phí sản
xuất cây trồng, khi mà thị trường ngũ cốc đang báo động về tình trạng
giá tăng quá mạnh.
Bộ Tài chính TQ vừa quyết định áp dụng mức
thuế đặc biệt đối với phân bón hóa học và một số nguyên liệu thô xuất
khẩu từ ngày 20/4 đến ngày 30/9/08, theo đó phân bón xuất khẩu sẽ phải
chịu mức thuế từ 100% đến 135%. Đây là lần thứ hai trong năm nay TQ
tăng thuế xuất khẩu phân bón, nhằm giảm bớt những lo ngại về tình trạng
thiếu hụt nguồn cung phân bón và giữ giá ổn định trước nhu cầu gia tăng
trong thời điểm trồng trọt vụ xuân.
Thị trường phân hoá học đã nóng lên từ khi có tin
TQ rục rịch tăng thuế. Chỉ trong một tuần qua giá urê đã tăng khoảng 50
USD/tấn. Hiện giá chào bán phân urê tại Trung Đông tăng lên 450-460
USD/tấn, FOB, trong khi giá tại Ucraina lên 500 USD/tấn, còn tại Mỹ
Latinh khoảng 530-540 USD/tấn. Giá bán buôn phân diammonium phosphate,
loại phân bón được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới, tại thị trường
Trung Đông hiện đã tăng tới 950 USD/tấn, so với 430 USD/tấn chỉ một năm
trước đây, và so với 265 USD/tấn tháng 4/2006.
Dự đoán xu hướng giá tăng sẽ còn tiếp diễn bởi việc
TQ cắt giảm xuất khẩu đồng nghĩa với mỗi tháng cung urê trên thị trường
sẽ bị giảm đi khoảng 450.000 tấn -tương đương với khoảng 20-25% lượng
xuất khẩu hàng tháng từ các nguồn khác. Giá phân bón thế giới hiện cao
hơn nhiều so với giá tại TQ rất dễ thúc đẩy hoạt động xuất khẩu, mà
nước này cần phải đảm bảo nguồn cung cho vụ mùa xuân đang diễn ra. TQ
đang nỗ lực vì mục tiêu tự cung tự cấp ngũ cốc, vừa để ngăn chặn lạm
phát, vừa chuẩn bị cho Olympic ở Bắc Kinh 2008, nên nhu cầu sử dụng
phân bón là rất lớn. Chính phủ nước này dự báo nguồn cung phân bón sẽ
khan hiếm tới tận 2009.
TQ là nước tiêu thụ phân bón lớn nhất thế giới, sử
dụng các loại từ nitơ đến phosphate và potash, còn Ấn Độ xếp thứ 2 và
Bắc Mỹ xếp thứ 3, thứ 4 thuộc về Braxin. Những nước này chiếm tổng cộng
trên một nửa tiêu thụ phân hoá học toàn cầu.
Có hai lý do tiềm tàng hỗ trợ giá phân hoá học tăng
từ nhiều tháng nay, đó là giá dầu mỏ tăng và nhu cầu mạnh trong bối
cảnh lạm phát giá lương thực tăng vọt buộc các chính phủ phải nỗ lực
tăng sản lượng cây trồng để giảm thiểu nhập khẩu.
Những nước cung cấp phân bón hàng đầu thế giới nằm
ở khu vực Trung Đông, Nga, Trinidad và Venezuela - tất cả đều là trọng
điểm sản xuất khí thiên nhiên – nguyên liệu bắt buộc trong sản xuất
urê. Giá dầu và khí tăng không những đẩy chi phí sản xuất phân hoá học
tăng vọt, mà còn đẩy tăng cả chi phí vận chuyển, và làm tăng nhu cầu
nhiên liệu sinh học. Điều đó lại tuần hoàn đẩy tăng nhu cầu phân bón
dùng cho những loại cây trồng là nguyên liệu sản xuất nhiên liệu sinh
học, đồng thời làm giảm sút lượng dự trữ ngũ cốc không chỉ ở Mỹ mà toàn
thế giới. Trong khi đó, nhu cầu ngũ cốc thế giới liên tục tăng lên,
xuất phát từ nhu cầu thịt ở TQ, Ấn Độ và nhiều nước khác tăng lên theo
đà tăng thu nhập, khiến lượng tiêu thụ ngũ cốc làm thức ăn chăn nuôi
cũng tăng theo.
Trong khi nhu cầu phân hoá học tăng lên, công suất
sản xuất lại giảm mạnh trên phạm vi toàn cầu. Đồng Đôla Mỹ giảm giá làm
cho hàng nhập khẩu trở nên đắt hơn với các công ty Mỹ, mà phân bón
không phải là ngoại lệ. Mỹ vốn là một nước cung cấp phân bón lớn, song
do giá khí thiên nhiên tại Mỹ tăng lên quá cao, nhiều nhà máy đã phải
đóng cửa, và Mỹ nay trở thành nước nhập ròng phân urê. Hiện Mỹ nhập
khẩu trên 50% nhu cầu phân nitơ, khiến họ phải phụ thuộc nhiều vào
những hoá chất cần thiết cho các loại cây trồng chính như ngô và lúa
mì.