Tăng giá do giới đầu cơ? Theo Hiệp hội Cà phê – Ca cao VN, đến cuối tháng 8/2006, giá cà phê rubosta trên thị trường thế giới đã đạt tới mức 1.586 USD/tấn, tăng thêm so với tuần trước đó tới 126 USD/tấn. Đây là mức giá chưa từng có kể từ tháng 5/1999 đến nay. Giá cà phê rubosta xuất khẩu và thu mua trong nước của VN nhờ thế cũng liên tục tăng mạnh. Đến ngày 28/8, giá cà phê xuất khẩu vào khoảng 1.400-1.410 USD/tấn (FOB), tăng 70-80 USD/tấn so với tuần trước. Giá cà phê rubosta xô ngày 28/8 tại Lâm Đồng đã tăng thêm so với tuần trước 800-1.000 đ/kg (robusta loại 1 là 22.500 đ/kg, loại 2 là 21.800 đ/kg). Cà phê robusta ở ĐăkLăk cũng đã tiếp tục tăng thêm 400 đ/kg, đứng ở mức giá 20.600-20.800 đ/kg. Theo nhận định chung, lần tăng giá mạnh mẽ này, có nguyên nhân do sản lượng cà phê robusta của VN còn rất ít (chưa tới 40.000 tấn), do sản lượng vụ mùa vừa qua giảm mạnh tới 21%, trong khi nhu cầu trên thế giới đối với loại cà phê này lại đang tăng mạnh. Còn theo phân tích cụ thể của ông Đỗ Hà Nam, GĐ CN Cty Intimex tại TP HCM, cà phê robusta đang tăng giá mạnh là do các kho dự trữ cà phê của các nước EU đang bị thiếu hụt, nguồn cung từ VN hầu như không còn, nguồn cung ở Brazil cũng rất ít, trong khi các nước sản xuất khác vẫn chưa vào vụ thu hoạch. Lợi dụng tình hình này, các nhà đầu cơ đang ghim hàng để đẩy giá lên. Tình hình chung trên các sàn giao dịch quốc tế trong những ngày qua là chỉ có mặt người mua mà không thấy người bán. Bởi thế, cũng theo ông Nam, việc thiếu cà phê robusta hiện nay là thiếu trên thị trường giao dịch kỳ hạn chứ không phải thiếu trên thị trường tiêu dùng. Còn ở VN, người nông dân hầu như cũng không được lợi thêm vì họ đã không còn cà phê trong nhà. Trước thực tế ấy, trong nhiều ngày qua, trong giới kinh doanh cà phê đang có hai luồng dư luận trái ngược nhau. Nhiều người cho rằng giá cà phê robusta sẽ còn tiếp tục tăng mạnh trong nhiều tháng tới và có thể đạt tới mức 2.000 USD/tấn. Ngược lại, theo nhận định của nhiều doanh nhân khác, giá cao hiện nay chỉ là giá ảo, bởi do các nhà đầu cơ tài chính đẩy giá lên, và vì vậy nó mang tính chất tạm thời, khi VN vào vụ (khoảng tháng 11 tới), giá cà phêrobusta chắc chắn sẽ lại rớt mạnh xuống. Thực tế cho thấy, nhận định thứ 2 là có cơ sở, vì trong một vài ngày trở lại đây, tại các sàn giao dịch New York, LonDon giá cà phê giao dịch kỳ hạn cho những tháng cuối năm 2006 và đầu na9m 2007 bắt đầu rớt nhẹ, do các nhà đầu cơ nhỏ bắt đầu bán ra. Nguyên nhân là bởi thời tiết ở Brazil chuyển biến thuận lợi cho người trồng cà phê, và mới đây, Brazil đã công bố dự đoán chính thức: trong niên vụ 2006-2007, sản lượng cà phê của nước này sẽ đạt 41,57 triệu bao (60kg/bao), tăng 26% so với niên vụ 2005-2006. Nguy cơ thiếu cà phê chất lượng cao đầu vụ Cũng vừa mới đây, trong cuộc họp của HĐQT Hiệp hội Cà phê – Ca cao VN, sản lượng cà phê vụ tới cũng đã được dự kiến là khoảng 13,5-14,5 triệu bao (tương đương từ 810.000-870.000 tấn), tăng hơn so với vụ rồi từ 2-3 triệu bao. Tuy nhiên, theo cảnh báo của một số chuyên gia cà phê, khi bắt đầu vào vụ thu hoạch mới (tháng 11), VN có nguy cơ phải đối mặt với tình trạng thiếu cà phê chất lượng tốt. Nguyên nhân đầu tiên là do số lượng cam kết trong các hợp đồng xuất khẩu vào thời điểm này còn rất lớn, trong khi nguồn dự trữ trong nước hầu như đã cạn (chỉ còn khoảng 20.000 tấn khi bước vào niên vụ mới). Trong khi đó, tình trạng mùa mưa có thể còn kéo dài sẽ khiến cho mùa vụ ở Tây Nguyên (nơi chiếm tới 80% sản lượng cà phê của VN) bị chậm trễ so với dự tính. Mưa kéo dài sẽ khiến cho cà phê lâu chín, việc phơi cà phê gặp nhiều bất lợi, do đó việc giao hàng sẽ bị chậm trễ. Để khắc phục tình trạng này, trong những năm qua, nông dân đã sử dụng các loại mấy sấy loại nhỏ. Nhưng cách làm này khiến chất lượng và hương vị của hạt cà phê bị giảm sút. Giải pháp tình thế trước mắt của các nhà xuất khẩu cà phê là có thể phải sử dụng hàng còn tồn từ mùa vụ trước trộn lẫn với cà phê đầu vụ được thu hoạch ở một số tỉnh khu vực Đông Nam bộ, để có hàng xuất khẩu. Tại các tỉnh có địa hình thấp như Đồng Nai và Bình Phước, cà phê thường chín sớm hơn so với ở Tây Nguyên, tức là vào khoảng tháng 9. Bởi vậy, các doanh nghiệp có thể xuất những lô hàng nhỏ khi Tây Nguyên mới bước vào vụ thu hoạch mới .