Giá gạo thế giới giảm khoảng 400-500
USD/tấn. Giá lúa trong nước từ giữa tháng 7 đến nay giảm mạnh, còn hơn
4.000 đồng/kg, thậm chí có nơi chỉ còn 3.600 đồng/kg (trong khi vụ
đông-xuân có lúc 5.500 đồng/kg).
* Chủ tịch Hiệp hội Lương thực cho rằng: Cuối
tháng 4-2008, HHLTVN đã dự báo giá gạo trên thế giới 6 tháng cuối năm
sẽ giảm sau khi tăng mạnh và đạt đỉnh 1.200 USD/tấn (loại 5% tấm), thấp
nhất cũng 850 USD/tấn, do một số nước mở rộng diện tích trồng lúa và
đến lúc thu hoạch, giảm phần nào áp lực cung cầu lúa gạo trên thế giới.
Hiện nay giá gạo 5% tấm của Thái Lan còn 750-780 USD/tấn, nhưng giá gạo
VN lại giảm quá nhiều so với dự báo, còn 620-630 USD/tấn. Mức chênh
lệch 120-130 USD/tấn giữa gạo của VN so với Thái Lan là không hợp lý,
chưa thể hiện đúng tình hình hiện nay trên thế giới. Mức chênh lệch lẽ
ra chỉ nên là 30-40 USD/tấn.
Nguyên nhân giá gạo Việt Nam giảm mạnh trên thị trường thế giới:
Do trong nước bị nhiều sức ép. Thứ nhất do đang thu hoạch hơn 2/3
diện tích lúa hè thu (trên 1 triệu ha so với 1,5 triệu ha), sản lượng
đạt khá lớn (khoảng 4 triệu tấn lúa), nhưng mưa nhiều nên khó xử lý độ
ẩm, trong lúc thương nhân không thể mua lúa với số lượng lớn, vì về sấy
cũng không kịp, làm tiến độ bị chậm.
Thứ hai là tình hình tài chính tiền tệ khó khăn, lãi suất ngân
hàng tăng cao, DN không dám mua lúa hàng hóa trong dân dự trữ như những
vụ trước mà chỉ mua và chế biến đến đâu xuất khẩu đến đó. Với lãi suất
cao hiện nay, nếu mua lúa trữ vào kho mỗi tháng phải chi thêm
12-15USD/tấn. Hơn nữa, DN hiện không được vay ngoại tệ mua lúa mà phải
vay tiền đồng.
Thứ ba, rơi vào thời điểm VN áp dụng chính sách đánh thuế xuất
khẩu gạo. Những yếu tố đó tạo áp lực nặng nề dẫn đến tốc độ giảm giá
lúa gạo và tiến độ mua càng mạnh hơn. Vì thế, nhiều DN muốn bán nhanh
lượng gạo đã mua dự trữ trước đó, khách hàng nước ngoài nắm được tình
hình này nên ép giá. DN trong tình cảnh không xuất bán gạo trong kho
phải chịu thêm lãi suất cao vừa không thể mua thêm lúa trong dân.
Những kiến nghị và giải pháp nào tháo gỡ khó khăn của Hiệp hội Lương thực:
Nếu
vụ này mua lúa nông dân dưới 5.000 đồng/kg sẽ không đảm bảo lợi nhuận
30-40% như yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ. Giá hiện nay như báo chí
nêu (4.200-4.3000 đồng/ kg) sẽ không có lợi cho bà con nông dân. Thật
ra đó là giá lúa tươi ngoài ruộng, về xử lý lại đã là 4.600 -4.7000
đồng/kg.
Ngày 4/8/2008, HHLTVN họp HĐQT đưa ra phương án để khuyến cáo DN
tiếp tục mua lúa trong dân và chỉ bán gạo ra từ từ, không nên quá lo
lắng, vì từ tháng 9 trở đi, nhu cầu gạo trên thế giới sẽ tăng trở lại.
Cần nhớ rằng, lượng gạo cung cấp thế giới vẫn chưa đủ, giá không thể
giảm mạnh nên đừng vội vã bán ra. Hiện nay một số khách hàng thấy tình
hình trong nước như vậy đã làm áp lực với chúng ta chứ không phải giá
gạo thế giới sẽ giảm nữa.
Hiệp hội động viên DN làm ăn hiệu
quả từ đầu năm nên chia sẻ với bà con trồng lúa trong tình hình này.
Ngoài ra, Hiệp hội kiến nghị Chính phủ bỏ thu thuế xuất khẩu gạo. Thế
giới chưa nước nào áp dụng thuế này. Thực tế thuế này đánh thẳng vào bà
con nông dân và lại thu trong bối cảnh giá gạo thế giới có khuynh hướng
giảm là không có lợi. Hơn nữa, mức thuế đánh lũy tiến XK quá cao càng
làm DN e ngại không mạnh tay mua lúa vào. HHLTVN đã chính thức có văn
bản gửi Thủ tướng Chính phủ và các bộ liên quan nên bỏ hoặc nâng mức
sàn lên 800-900 USD/tấn.
Dự đoán về giá gạo thời gian tới:
Giá thành gạo của Thái Lan hiện nay đã là 700 USD/tấn, trong khi
chỉ còn VN và Thái Lan xuất khẩu gạo, nếu giảm cũng chỉ thấp hơn vài
chục USD/tấn chứ không phải hơn 100 USD/tấn. Mức 600-800USD/tấn gạo là
hợp lý (tùy theo chất lượng và loại gạo). Hiện giá gạo Thái Lan có
nhích lên, nhưng cũng khó có khả năng tái diễn giá gạo cao như thời
điểm tháng 3-4-5 vừa qua.
Vấn đề chính hiện nay là chúng ta cần xử lý tốt tình hình trong
nước về thuế xuất khẩu và việc cho vay ngoại tệ mua lúa cho dân. Bên
cạnh đó, phải giải quyết tốt vụ lúa hàng hoá hè thu. Nếu không có giải
pháp hợp lý bà con nông dân sẽ cực kỳ khó khăn, vì giá thành đã là
3.5000 đồng/kg, nơi chuyển đổi cây trồng khác sang lúa lên đến khoảng
4.000 đồng/kg. Vì vậy, đề nghị Nhà nước sớm cho DN vay ngoại tệ, sau đó
xuất khẩu sẽ trả lại bằng ngoại tệ.